maandag 2 juli 2018

Pleidooi voor behoudzucht

In zijn roman La Superba schetst Ilja Leonard Pfeiffer twee schijnbaar diametraal tegen elkaar aanstaande beelden van Italianen. De eerste beschrijving (p. 29) begint met een gezegde:’come si deve’. Alles moet zijn zoals het hoort. Hij geeft eten als voorbeeld: ‘Iedereen is het erover eens dat het (spaghetti a la ragù) moet smaken zoals het altijd heeft gesmaakt. Pfeiffer trekt dat door naar de hele Italiaanse maatschappij: ‘Maar zo is het hele leven in Italië van wieg tot graf….. Het leven is als een liturgische kalander van jaarlijks wederkerende familiefeestjes, familie-uitjes, verjaardagen, naamdagen uit- en thuiswedstrijden, voorrondes en finales’.
Als iemand aan de hoofdpersoon van de roman vraagt waarom hij van het geweldige Nederland naar Italië is gegaan, komt hij tot de volgende conclusie: ‘hier in Italië spreekt niets vanzelf en moet alles telkens weer bevochten worden. Omdat het systeem niet werkt…Dit hele Italië hangt van improvisatie aan elkaar. Daarom zijn de Italianen de meest vindingrijke, veerkrachtige en creatieve mensen die ik ken. Ik geniet daarvan’. (p.50-1)
In zijn beschrijving is Italië een invers Nederland. Dingen doen, zoals ze horen is een vloek in de kerk van het vooruitgangsdenken. In Nederland heb je twee soorten mensen: zij die alles anders willen en zij die zouden willen dat alles nog zo was als vroeger. Over dat laatste, namelijk dat alles is veranderd,  zijn ze het eens. Het oordeel daarover is tegengesteld. Maar verandering lijkt wel de norm te zijn. Vernieuwing van onderwijs, hervorming van de belastingen, vernieuwde formules van wasmiddelen, supermarkten met food corners: we zijn dol op nieuwe dingen. Maar we houden niet van improviseren. Alles moet wel goed geregeld zijn. Ordelijk, duidelijk. In De Efteling zal nooit een bezoeker verdwalen. Het tovenaarspark is een toonbeeld van ordening en duidelijkheid. Evenementen beginnen altijd op tijd, wat op de menukaart staat is in huis, je betaalt wat er op het prijskaartje staat. In het zich continu veranderende leven van de Nederlander is geen ruimte voor verrassingen.
Is Italië dan een land van creativelingen die bekneld zitten in het keurslijf van de traditie, en is Nederland een land van door boekhouders bedachte veranderingen? In Nederland lijken we vooral te denken dat stilstand achteruitgang is. In Italië is stilstand een kwaliteit. Beide stellingen zijn waar.
Laten we in Nederland maar eens uitgaan van stilstand. Van kwaliteit. Kwaliteit ontstaan uit een traditie. Dus dingen die wel al heel lang doen, doen we goed. Alles lijkt in ons denken te draaien om wat er beter kan. Maar laten we het eens omdraaien en kijken wat we moeten doen om het goede te bewaren. In plaats van het slechte te verbeteren. Ik weet niet wat het oplevert. Misschien worden we meer Italië.


dinsdag 27 juni 2017

Wat AI niet kan

Hieronder vindt u een artikel van mij, in de vorm van een dialoog, die in 1995 is gepubliceerd in Kybernetes. Het is niet online beschikbaar, dus ik ben zo vrij het hier te publiceren:

METALOGUE: WHY ASK QUESTIONS?
A discussion on the concept of artificial intelligence
Joop Kielema


Daughter: Daddy, why do people ask questions?
Father: Hmm, you are asking me something you can only answer yourself.
D: Why is that?
F: Now you are asking me for the second time why people ask questions.
D: That’s because I want an answer.
F: You shouldn’t expect an answer from me. You have just answered the question yourself.
D: But things don’t work that way, do they? You cannot ask a question and answer it at the same time. In that case I would not have asked. And I don’t believe that each question contains an answer, do you?
F: Yes and no.
D: Now you don’t answer my question again. First you said I already knew the answer and then you gave an answer that has a contradiction in it. So you still haven’t answered my question.
F: Oh yes, I did.
D: Oh come on, don’t be silly.
F: All right, let’s start again. You ask me why people ask questions and by asking that question you already gave the answer.
D: OK, that might be the answer to my question, but you cannot answer all questions in that way?
F: You are right about that, that is why the second time I answered yes and no.
D: Oh.
F: You might say that every question contains the key to its answer.
D: I see. So when I asked you: “why do people ask questions?” you knew I had the key to the answer.
F: Exactly.
D: And I only needed you to find out that I had the key. But, if this is true, each question carries its own answer.
F: No.
D: Now I don’t get it any longer. You just said I was right and now you are telling me that I am wrong. Are you trying to confuse me, or did I ask something stupid?
F: No, it was not stupid and I don’t want to confuse you. When I said you were right I was quite serious. But remember I answered the second time with yes and no.
D: But you cannot answer a question in the affirmative and the negative?
F: Of course not.
D: But you just did.
F: The answer is again yes and no.
D: Now you are doing it again!
F: I did not. I haven’t answered your question completely. You asked me whether each question carries the key to its own answer and that is right. The point is that the key sometimes leads to the conclusion that there is no answer.
D: That’s again such a strange contradiction. The answer to the question is: there is no answer. But by posing that there is no answer you have in fact answered the question. Isn’t it better to reformulate the answer and say that to some questions we know the answer and to some questions we don’t?
F: No, that is something completely different. We answer any question. However, we never know the value of the particular answer. Everyone can give a different answer, without giving a wrong answer.
D: So every answer I give to the question posed by myself is right. In that case there is no need to ask them. That doesn’t sound very plausible, I mean...some people know more about certain things than others, that’s why you ask them questions.
F: You are right about that, some people know more about certain things than others and therefore it is good to ask them questions. However, we never know which answer is the best.
D: I really don’t get it, it is so confusing. The answer to some questions is that there is no answer and all answers are in one way equally valid, but in another they are not.
F: Well, yes...a fool can ask more questions than a thousand wise men can answer. Let us take an example that cannot be answered. Marvin Minski once put the question (and with him many others): “Are men machines?” They tried to find the answer by building machines that acted like a human being. They tried to construct machines that could pass the Turing test.
D: What is that the Turing test?
F: Alan Turing is one of the founders of modern computer technology. In 1936 he laid the mathematical foundation for the development of the computer. Later, when the first computers were build Turing asked himself whether computers could think. And he constructed a test he believed that, if a computer could pass the test, it could be concluded that computers can think. Turing named the test the imitation game.
In this game a man and a woman, sitting in separate rooms, are being interrogated, via a telex connection, by a third party. The third party can address questions to either room but has no idea which person is in which room. The object of the game is to determine which room the woman is in. . The woman must help the interrogator as much as possible through her answers, whereas the man must mislead the interrogator as much as possible. He does so by responding as he thinks a woman might. Turing was wondering what would happen if a computer would take over the role of the woman. He was convinced that within fifty years there would be a computer that could take the woman’s place with such good results that 70 percent of the people would not notice they are communicating with a machine instead of a human being.
D: Is there already a computer that can pass the Turing test?
F: No, but according to some people it is only a matter of time.
D: And then computers can think and the question of Minski is answered.
F: It is not that simple, remember I would give you an example of a question that cannot be answered.
D: Yes, but why are some people convinced about this particular answer whereas you claim there is no answer.
F: That is because their basic assumptions are not properly formulated. By explaining these basic assumptions I will explain to you the difference between questions that can be answered in principal and questions that cannot. Turing made a mistake in logical typing
D: What is logical typing?
F: Logical type is bringing a hierarchic structure in learning processes. Let me try to explain it through the ‘imitation game’. The theory of logical types states that the structures we create in processes are of a higher logical type then the separate processes. This means that the individual processes of the ‘imitation game’ (the interactions between the persons in the rooms and the interrogator) are of a lower logical type then the structure we recognize in the processes. The communication between a human and a computer is regarded as human if a human being doesn't realize computer is on the other side instead of a human being. The concept of communication is, however, of a higher logical type. It is the name we give to an interaction, for instance between humans. But of course we can also assign this name to the interaction between man and computer. However, we cannot draw the conclusion that computers can think because two logical types are confused. The name of the structure (communication) becomes an attribute of one of the separate processes of the actors involved (thinking).
D: So the question: “can machines pass the Turing test?” can be answered. The answer is yes, but this doesn’t mean that computers can think.
F: No, things are even more complex. We still haven’t answered the question: “Are men machines?” As we now know the question must contain the key to the answer. If men are machines (and not resemble machines) we must look for evidence that proves that we can build machines that are in every aspect as humans. But the problem is that these aspects are limitless. There is never an absolute end to this search. This makes the question as well as its answer fruitless. A question is only fruitful if criteria are given to which the question can be answered. If there are no criteria the question is needless, there is no key.
D: And does the question: “can a computer pass the Turing test?” contain such a key?
F: Hmm... the point is that even the Turing test does not contain such a key. You can ask the machine everything. Turing didn't realize that both speech acts and thinking (or maybe it is better to say the creation of ideas) are of the same logical type. They are of a higher logical type than the personal experience. We can say how we feel, but our speech act is never similar to the experience itself. By means of language we can describe an endless amount of feelings, experiences and events. This can be varied in the same way as we can vary the criteria for what is human. So the question: “Can a computer pass the Turing test?” is in fact the same question as “Can machines think?”.
D: But this means that science is not only about looking for facts but also about asking questions. Since you know, without any empirical evidence that a question like “ Are men machines?” cannot be answered, this also implies that there are questions that, eventually, can be answered, although you don’t even know the answer.
F: That’s right, as long as you can put the question in a context.
D: You mean, when I ask you: “how much is 2 plus 2?” you will say 4, because mathematics is the key to the answer.
F: Exactly.
D: But why are people asking questions that can never be answered?
F: And I ask you why you asked me why people ask questions.

ELUCIDATION METALOGUE

A metalogue is a figure of speech introduced by Gregory Bateson. He defines a metalogue as: “a conversation about some problematic subject. This conversation should be such that not only do the participants discuss the problem that the structure of the conversation as a whole is also relevant to the same subject.” [1]. In Bateson’s metalogues the dialogue is always between a father and his daughter. To make the reference towards Bateson stronger this metalogue is also a conversation between father and daughter.
In this metalogue several theories are discussed, especially the principal of logical typing that Bateson adopted from the Principia Mathematica of Whitehead and Russel (1910-13) and the Imitation game from Alan Turing. Both concepts are explained in the metalogue. My main reason for writing this metalogue and my point of view on artificial intelligence are discussed in the metalogue, so I will give here no further comments on the subject.
The conversation contains a few reference to literature. I made no explicit reference within the text. There are, however, some ideas within the dialogue from people that are not mentioned. Furthermore the explication of the imitation game is nearly an exact quote from Douglas Hofstadter [2]. Instead of making explicit references I will give a list of literature containing both the explicit and implicit references.

[1] Bateson, G. Steps to an Ecology of mind Collected essays in anthropology psychiatry evolution and epistemology., Jason Aronson Northvale, 1972.
[2] Hofstadter, D.R. “Metamagical Themas: A coffeehouse conversation on the Turing test to determine if  a machine can think.” Scientific American may 1981: 15-36
[3] Bateson, G., Mind and nature A necessary unity. Bantam Books 1979.
[4] Stachowiak, H., “Erkenntnisstufen zum Systematischen Neopragmatismus und zu allgemeinen Modelltheorie” in: Stachowiak, H. (Hrsg), Modelle–Konstruktion der Wirklichkeit. W. Fink, München, 1983.
[5] Minski, M. The society of mind. Simon & Schuster, New York, 1985.
[6] Turing, A.M. “Computing machinery and intelligence” Mind Oct. 1950: 433-60 reprinted in: Boden, M. (ed.) The philosophy of artificial intelligence. Oxford University Press 1990: 40-66

Published in: Kybernetes, 1995, 24, (5), 58 - 62.

woensdag 17 februari 2016

De wereld verandert langzaam

Veel artikelen over verandermanagement beginnen met de opmerking dat de wereld steeds sneller verandert. Maar is dat ook zo? Volgens mij is het een gevoel, niet een vaststaand feit. Ik vind heel veel dingen niet zo snel veranderen.

Gaan de veranderingen in de IT bijvoorbeeld nu echt zo snel? De digitale camera komt uit 1975. Hij werd gemaakt door Steven Sasson, een engineer van nota bene Kodak. Hij maakte de camera uit reeds bestaande onderdelen. De mp3 is ook al weer 25 jaar oud, vanaf begin jaren 80 werden de eerste ERP systemen ontwikkeld. En de eerste digitale spreadsheet komt uit 1979. Is er veel nieuws bijgekomen? Je hebt nu big data, internet of things, cloud computing. Om maar eens wat trends te noemen. Het zijn allemaal nieuwe toepassingen die mogelijk werden door de opschaling van de IT. Snellere verbindingen en meer datacapaciteit. En die opschaling maakt meer mogelijk. Het blijft in belangrijke mate nieuwe toepassingen met dezelfde technologische uitgangspunten.




Vooruitgang, innovatie, groei. Dat zijn de kernwoorden. Niet alleen in onze economie. Het zijn kernbegrippen geworden in hoe we over de wereld denken. Alles kan beter. Maar heel veel is gewoon goed. Er bestaat ook zoiets als traditie. In grote delen van de wereld is niet vooruitgang, maar traditie de kernwaarde. Eerbied voor wat er al is. Dat lijkt mij een goed uitgangspunt. Het zorgt voor stabiliteit, voor zekerheid. En dat is wat de meeste mensen toch vooral willen. In onze vooruitdenkende samenleving is traditie veelal verwatert tot nostalgie. Een verlangen naar de zekerheden van vroeger. Als tradities afbrokkelen zoeken we naar de zekerheden van vroeger. Als je kijkt naar de hippie ”revolutie” van de jaren 60 en 70 dan valt op dat dit een rare vermenging is van vernieuwing en een hang naar vroeger. Elementen uit de vernieuwde samenleving werden gebruikt om zich juist af te zetten tegen de maatschappij. De nieuwe maatschappij die zij schetsen kende veel elementen van vroeger: voedsel zonder bestrijdingsmiddelen, leven in de natuur, kleinschaligheid. Vernieuwing is soms gericht op het herstellen van het oude. 

Wat moeten we met al die vernieuwingen in organisaties? Grotendeels afschaffen zou ik zeggen. Niet omdat er niets verandert, de wereld verandert altijd, maar omdat we ons te veel focussen op veranderen. Zo veel verandert er nou ook weer niet met een verandering. Ik heb me er altijd over verbaasd hoeveel dingen niet veranderen bij veranderingen: dezelfde manier van werken in een andere structuur, nieuwe cursussen die grotendeels bestaan uit de stof van de oude cursussen.

De gevaarlijkste vorm van veranderen is de zogenaamde cultuurverandering. Het is een flagrante belediging van de mensen die in de organisatie werken. Niemand stelt aan iemand voor om zijn persoonlijkheid te veranderen. Alles waar de medewerkers in geloofden blijkt niets waard: vanaf nu gaan we alles anders doen. Het is een ontkenning van het feit dat mensen, en dus ook organisaties, maar zeer beperkt veranderen. Maar vooral is het een manier om rücksichtslos het verleden weg te gooien. Gelukkig mislukken de meeste cultuurveranderingen. Misschien wel alle. Gelukkig maar.


maandag 2 november 2015

Verandering en ervaren

“Je stapt nooit twee keer in dezelfde rivier” is een uitspraak die veelal wordt toegeschreven aan de Griekse filosoof Heraclitus. In zijn prachtige boek “Water” wijst de Nijmeegse hoogleraar filosofie René ten Bos erop dat deze uitspraak over de rivier naar alle waarschijnlijkheid niet van Heraclitus is. Wel de volgende dichtregel: “Op wie in dezelfde rivier stapt, stroomt steeds ander water toe”. In enkele krachtige zinnen geeft ten Bos daarna aan wat de essentie van deze dichtregel is: “Wat we ervaren is de verandering. We ervaren geen orde. Die
denken we er alleen bij”. We ervaren het water over onze voeten. En de plek waar dat water stroomt noemen we de rivier. Dat deel bedenken we erbij. 

 Een verandering is altijd een verandering ten opzichte van iets anders. Ik kan naar de keuken lopen omdat de keuken stilstaat. Wat ik ervaar is de verandering. Namelijk dat ik van de woonkamer naar de keuken loop. Ik ervaar niet de stilstand van de keuken. Stilstand hoort bij objecten. Als ik van een blaadje papiertje een propje maak, verander ik een object van de ene stilstand naar de andere stilstand. Zo wordt ook vaak over organisatieverandering geschreven. De organisatie verandert van een blaadje papier in een propje. Of in de gedachten van veel managers hopelijk andersom: de organisatie wordt geacht zich om te vormen van een ordeloos propje papier naar een mooi recht blaadje. Een organisatie is echter geen object. Het begrip organisatie is een concept. Dat wil zeggen een bedenksel waarmee we ordening aanbrengen in de ervaring om ons heen. Die constante verandering van mensen aan het werk wordt gestold in de manieren waarop we deze constante verandering beschrijven. Bijvoorbeeld in harkjes of in procesbeschrijvingen. Organisaties zijn manieren om onze ervaringen te vatten in beelden of woorden. Organisatieverandering is dus geen verandering van een object. De organisatie transformeert van ene bedachte orde naar een andere orde. Of om ten Bos te parafraseren: van het ene bedenksel naar het andere bedenksel. Uit deze redenering volgt de wat merkwaardige, maar wel zeer terechte conclusie, dat organisatieverandering zowel wel als niet bestaat. Ze bestaat omdat er altijd iets stroomt in de organisatie. Dat is de ervaring van de constante verandering. Organisatieverandering bestaat niet in de zin dat het een transitie is van de ene toestand naar de andere toestand. Die stabiele tostand bestaat eenvoudig weg niet. Ik lees nog steeds veel managementboeken en –artikelen met in de inleiding de opmerking dat de wereld steeds sneller verandert. En het antwoord daarop schijnt te zijn dat organisaties ook sneller moeten veranderen. Met die veranderingen worden dan vooral grote veranderingen bedoelt. Zeg maar de veranderingen van de prop naar een net papiertje. Maar vergeten wordt dat als de wereld snel verandert, we als mensen ook snel veranderen. Dus ook als de organisatie niet lijkt te veranderen, vinden er grote veranderingen plaats. Die veranderingen zijn zo normaal dat we ze niet zien. Het zijn de veranderingen waar we geen naam voor hebben. Dat zijn de echte veranderingen. Die gaan gewoon vanzelf.
Deze blog verscheen eerder in Ingovernment

donderdag 23 juli 2015

Neoliberalisme

“De combinatie van neoliberalisme, digitalisering en een overmatig accent op cijfers heeft een dubbelzinnig effect: we leven in een dwingende maatschappij, waar de autoriteit zoek is” Schrijft Paul Verhaeghe in zijn boek Identiteit. Deze uitspraak is me uit het hart gegrepen. Het sluit ook goed aan bij alles waar in mijn blogs de afgelopen jaren voor gepleit heb: onderling vertrouwen, een menselijke maat en het zoeken naar betekenis en zingeving in plaats van zogenaamd objectieve cijfers. Het moge duidelijk zijn, ik ben geen neoliberaal. Ik zie het grijnzende hoofd van Gerrit Zalm al voor me, als de directie van de NS bij hem langs komt om te vragen of ze het bod van de HSL naar beneden mogen bij stellen. “Jullie hebben zelf bedacht dat je het voor die prijs kon doen.” hoor ik hem al zeggen. De parlementaire enquêtecommissie Fyra maakt vooral duidelijk dat zaken doen de afgelopen 10-15 jaar vooral gebaseerd was op onderling wantrouwen. Het was natuurlijk niet het uitgangspunt, maar wel het resultaat van de manier waarop de partijen onderling met elkaar omgingen. Het uitgangspunt daarbij was (en is) dat iedereen verantwoordelijk is voor zijn eigen deel. Als je het slecht speelt heb je pech, je eigen schuld. De resultaten van de commissie Elias geven precies hetzelfde beeld: leveranciers beloven gouden bergen, die ambtenaren en politiek maar wat graag willen afnemen. En als het misgaat graven beide partijen zich in. Maar beide partijen hebben elkaar ook nodig. Zo ontstaat er een situatie waarbij de overheid denkt dat IT leveranciers hen het liefst willen bedonderen en ICT leveranciers de overheid zien als een klant die het liefst voor een dubbeltje op de eerste rang willen zitten. Geen constructieve samenwerking.
Dit beeld behoeft wel enige nuance. Veel mensen zijn oprecht begaan met de materie, willen elkaar graag helpen. Maar het neoliberale kader van waaruit ze hun werk moeten doen, maakt het onmogelijk om op basis van gelijkwaardigheid te werken.
Onderling wantrouwen is sterk verbonden met meer controle (cijfers), meer regels, strengere procedures, meer toezichthouders en meer managers. Om maar even wat effecten van het neoliberalisme te noemen. En wat gaan we dan doen om dit te verminderen? Reorganiseren, automatiseren, kengetallen en PKI’s, Lean Management. Om maar wat managementtermen te gebruiken. Of te wel meer neoliberale maatregelen. We willen zelfsturing en meer eigen verantwoordelijkheid. Maar dat krijgen we niet. We creëren de dubbelzinnigheid die Verhaeghe schetst. Namelijk meer eigen verantwoordelijkheid gekoppeld aan meer controle en afrekenen op resultaten waar mensen maar zeer beperkt invloed op kunnen uitoefenen.
Het kan natuurlijk ook anders. Ik sprak eens een manager Innovatie die zijn team helemaal vrij laat in het gebruik van de credit card. Als ze iets nodig hebben, kunnen ze het zelf kopen en hij vertrouwt er op dat ze zelf wel verantwoordelijke beslissingen kunnen nemen. Dat is heel wat beter dan maatregelen, waarin alle betalingen boven de €50,- door een manager moeten worden goedgekeurd.

Managementtheorieën zijn geen neutrale theorieën. Het zijn ideologieën over hoe je het beste kan organiseren. In Nederland leggen we ons oor veel te veel te luister bij Amerikaanse managementgoeroes. Management gaat niet over cijfers of herstructureren. Management is een sociaal proces en gaat dus over dingen als omgaan met emoties, samenwerken, betrokkenheid, solidariteit. Goed management is met elkaar meeleven, niet goede cijfers halen. 
Dit bericht verscheen eerder in Ingovernement

Big Fraud?

Hoe revolutionair is Big Data eigenlijk? Die vraag heb ik me de afgelopen weken gesteld. Ik zie nog niet veel bewijs dat het een enorme revolutie veroorzaakt. Ik zal enkele voorbeelden geven die mijn geloof in Big Data ernstig temperen.
Een veel aangehaalde uitspraak over Big Data is dat Google de verspreiding van griep beter kan voorspellen dan epidemiologen. Dit suggereert dat Big Data ons kan helpen om de gezondheidszorg wereldwijd te verbeteren. Helaas is deze uitspraak niet waar. Het gerenommeerde tijdschrift Science publiceerde in maart 2014 een artikel waarin deze bewering werd gelogenstraft. Google Flu, zoals het algoritme heet, miste bijvoorbeeld een uitbraak van de griep die niet in het seizoen was. Het lijkt er dus op dat Google Flu ook deels een detector van de winter is. Bovendien bleek dat drie weken oude data die verzameld werden in een Centre for Disease Control and Prevention (de Amerikaanse GGD) een betere voorspelling opleverde dan de real time informatie van Goolgle. Een van de problemen van Google Flu is dat Google haar zoekalgoritme continu aanpast. Dit beïnvloedt de dataverzameling. De auteurs zien wel in dat het misschien helpt als we grote datasets gebruiken, maar ze waarschuwen voor de gevaren. Het veranderen van de algoritmes is er één van. Een ander gevaar is dat mensen data manipuleren. Bedrijven doen bewust pogingen om bijvoorbeeld een tending topic op Twitter te worden. Internet genereert dan misschien wel veel data, maar veel is niet automatisch beter, en ook big data kunnen systematische vertekeningen hebben.
Experts doen soms ook rare uitspraken over big data. Neem deze uitspraak van Viktor Mayer-Schönberger, hoogleraar internet governance, en auteur over Big Data in de NRC van 1 juni 2013.
“Ook voor het onderwijs geldt dat (het gedetailleerder omschrijven van sociale ontwikkelingen JK), ik ondervind het aan den lijve. Mijn boek is ook digitaal beschikbaar. En Amazon stuurt mij een analyse van de vijf alinea’s die mensen het meest onderstrepen op hun e-reader. Tot mijn verbazing zijn het dingen die ik nooit had verwacht. Mijn intuïtie zit totaal fout. Als dit breder wordt toegepast zal de kwaliteit van leerboeken enorm verbeteren.”
Het ontgaat mij hoe je op basis van de gegevens over het onderstrepen van stukken tekst in de e-reader, tot een verbetering van de kwaliteit van leerboeken kan komen. Welke conclusie zou ik moeten trekken uit het feit dat mensen andere dingen onderstrepen dan ik had gedacht? Ik moet mijn boek herschrijven, want de lezer pikt de essentie van wat ik wil vertellen er niet uit. Of moet ik een nieuw boek gaan schrijven over de dingen die de lezers blijkbaar interessant vinden? En hoe weet je trouwens dat een leerboek niet goed is, als mensen andere dingen onderstrepen dan de auteur had voorzien?

Wat ik maar wil zeggen is dat de pleitbezorgers van Big Data er meer voordelen in zien dan ze op basis van de empirische gegevens kunnen waarmaken. Wat weer niet veel goeds beloofd voor het goed en eerlijk toepassen van Big Data. Als de pleitbezorgers data niet goed kunnen interpreteren, wat kunnen ze dan nog zeggen over het gebruik van Big Data in kennisprocessen. 
Deze post verscheen eerder op de blog van Ingoverment

Luie stoel

Menig adviseur schampert, nogal respectloos, over hoe oliedom die ambtenaren toch zijn. Hij weet wel hoe het moet. Vanuit zijn luie stoel heeft hij altijd gelijk. Waartoe dit kan leiden lieten de LPF ministers in het eerste kabinet Balkenende pijnlijk zien. 

Betweters kenmerken zich vaak ook door een gebrek aan kennis, gekoppeld soms aan een grote mate van naïviteit. Waarom maken ze nou niet gewoon een systeem dat alle gemeenten kunnen gebruiken, heb ik al menig ICT-er horen verzuchten. Het antwoord is simpel: omdat gemeenten autonoom zijn. En dus hun eigen keuzes mogen maken. Dat niet iedere gemeente daardoor eenzelfde systeem kan gebruiken, lijkt geldverspilling. Het is een gevolg van het veel grotere belang. Namelijk dat we niet willen dat Den Haag alles bepaalt. Discussies over geldverspilling, trage besluitvorming en inefficiëntie mogen nooit los worden gezien van het fundamentele democratische principe van locale autonomie. Zo voorkomen we dat Groningers net zo worden behandeld als Amsterdammers en zorgen we er voor dat Zeeuwse problemen op een Zeeuwse manier worden opgelost. Als we alleen maar praten over geld, vergeten we dat er meer is dan geld.

Zoals iedere Nederlander kan ik me ook ergeren aan vreemde beleidsmaatregelen of de manier waarop het wordt uitgevoerd. Maar ik hou niet van betweters, vooral niet van betweters die vanuit hun luie stoel alles beter weten. Laten we vooral niet vergeten zo af en toe onze zegeningen te tellen.

En over geld gesproken, Nederland doet het niet zo slecht. Ik denk niet dat ik overdrijf als ik stel dat het Nederlandse openbaar bestuur tot de beste ter wereld behoort. Alles kan beter, maar Nederlanders zijn ook wel azijnpissers: altijd wat te klagen. Nederlandse bestuurders en ambtenaren hebben ook alle menselijke tekortkomingen. Maar we hebben een pers die overal over kan schrijven, een rechterlijke macht die zich weinig aantrekt van maatschappelijke debatten en hun eigen onafhankelijk oordeel geeft en, niet te vergeten, politici die ook luisteren naar mensen die het niet met hen eens zijn. Ik hoorde eens een hoogleraar (zijn naam ben ik echt vergeten) vertellen dat hij zeer verbaasd was dat hij werd uitgenodigd door Balkenende. Hij was het namelijk faliekant oneens met Jan Peter. Maar juist daarom nodigde Balkenende hem uit. Er zijn niet veel politici in de wereld die dat doen.  
Zoals iedere Nederlander kan ik me ook ergeren aan vreemde beleidsmaatregelen of de manier waarop het wordt uitgevoerd. Maar ik hou niet van betweters, vooral niet van betweters die vanuit hun luie stoel alles beter weten. Laten we vooral niet vergeten zo af en toe onze zegeningen te tellen.
Dit bericht verscheen eerder in Ingovernement